Η κυτταρίτιδα ή αλλιώς λιποδυστροφία ή υδρολιποδυστροφία είναι η ανομοιογενής κατανομή μορίων λίπους στον συνδετικό ιστό και η κατακράτηση νερού σε αυτόν, με αποτέλεσμα την αλλαγή τόσο της αφής και της εξωτερικής του όψης όσο και την δημιουργία εξωτερικών ανωμαλιών.
Πως δημιουργείται η κυτταρίτιδα
Η κυτταρίτιδα είναι μία κατάσταση πολυπαραγοντική, μπορεί να ξεκινά από μία ή δύο αιτίες και να καταλήγει σε εμπλοκή περισσοτέρων. Για παράδειγμα, το πρόβλημα μπορεί να ξεκινά με συσσώρευση λίπους ή κατακράτησης υγρών και στη συνέχεια να προκαλείται αποδιοργάνωση της μικροκυκλοφορίας, της φλεβικής και λεμφικής παροχέτευσης.
Συνδετικός ιστός-κυκλοφορία του αίματος και της λέμφου
Η διαμόρφωση της κυτταρίτιδας στον συνδετικό ιστό και κυρίως στον υποδόριο οφείλεται στη φθορά αυτού, στην κακή κυκλοφορία του αίματος και της λέμφου και της μεγαλύτερης συγκέντρωσης λίπους σε κάποιες συγκεκριμένες περιοχές. Είναι γνωστό ότι η κυτταρίτιδα μπορεί να εμφανισθεί και σε λεπτά άτομα, είναι όμως πιο συχνή σε άτομα με βάρος και λίπος πάνω από το φυσιολογικό. Τα κύτταρα και οι ιστοί για να λειτουργήσουν σωστά χρειάζονται αποτελεσματικό σύστημα μεταφοράς του αίματος και απομάκρυνσης των αποβλήτων τους. Αυτό φυσικά σημαίνει πλούσια παροχή αίματος για την μεταφορά του οξυγόνου και των θρεπτικών στοιχείων (που είναι απαραίτητα για τον μεταβολισμό), καλό φλεβικό σύστημα για την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα και των τοξινών και φυσικά καλό σύστημα λεμφικής παροχέτευσης για την απομάκρυνση του πλεονάζοντος υγρού των ιστών.
Η δημιουργημένη από την κακή αιματική και λεμφική κυκλοφορία κυτταρίτιδα περιορίζει ακόμη περισσότερο την ελαστικότητα του συνδετικού ιστού και διαταράσσει τον κυτταρικό μεταβολισμό με αποτέλεσμα να την επιδεινώνει ακόμα περισσότερο. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος επειδή η κυτταρίτιδα δυσκολεύει την αιματική και λεμφική κυκλοφορία και η συμφόρηση αυτή εντείνει ακόμη περισσότερο τη δημιουργία των κυτταρικών μετασχηματισμών.
Ο όγκος εντούτοις της κυτταρίτιδας σε μια περιοχή εξαρτάται από την ποσότητα του αποθηκευμένου λίπους στα λιποκύτταρα του συγκεκριμένου ιστού. Αυτό εξηγεί την επιλεκτική εμφάνιση της κυτταρίτιδας σε ορισμένες περιοχές(στις λεγόμενες λιποαποθήκες του σώματος).
Είναι γνωστό ότι η κυτταρίτιδα πλήττει κυρίως τις γυναίκες. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ποιότητα του συνδετικού τους ιστού, ο οποίος αποτελείται από ελαστικές και κολλαγόνες ίνες και έχει πάχος μόλις λίγα χιλιοστά. Οι ίνες αυτές στις γυναίκες είναι κάθετες χωρίς να σχηματίζουν πλέγμα και απέχουν περισσότερο μεταξύ τους από αυτές των ανδρών, οι οποίες, διατάσσονται χιαστί συνθλίβοντας έτσι τα λιπώδη κύτταρα και μη αφήνοντας περιθώρια ανάπτυξης τους.
Επιπρόσθετα, οι ορμόνες του φύλου (οιστρογόνα, προγεστερόνη, τεστοστερόνη) διευκολύνουν την μορφοποίηση της κυτταρίτιδας επειδή προωθούν την ανάπτυξη του λίπους και ενισχύουν την κατακράτηση των υγρών στις περιοχές κυρίως των γλουτών και των μηρών. Για την εμφάνιση της κυτταρίτιδας υπεύθυνες επίσης θεωρούνται και οι ορμόνες του θυρεοειδούς καθώς και τα ένζυμα (που βοηθούν στην διακίνηση του μεσοκυττάριου υγρού) μεταξύ των οποίων πρώτη θέση έχει η υαλουροδινάση.
Υπάρχουν περίοδοι στη ζωή μιας γυναίκας που οι ορμόνες είναι ιδιαίτερα δραστήριες (πχ εφηβεία, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση), έτσι σε κάποιες περιπτώσεις οι μηχανισμοί δημιουργίας της κυτταρίτιδας δραστηριοποιούνται ή υποβοηθούνται από την υψηλή αυτή ορμονική δραστηριότητα. Όμως και οι άνδρες μπορεί να παρουσιάσουν κυτταρίτιδα, η εμφάνιση της οποίας στην περίπτωση αυτή σχετίζεται με μειωμένη έκκριση τεστοστερόνης και αυξημένη ποσότητα οιστρογόνων.
Παράγοντες που υποβοηθούν την εμφάνιση της κυτταρίτιδας:
- Φύλο (πλήττει κυρίως τις γυναίκες)
- Ηλικία (μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες αλλά και στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας τα χρόνια αποτελούν έναν ακόμα επιβαρυντικό παράγοντα)
- Κληρονομικότητα
- Γενική κατάσταση υγείας (πχ δυσκοιλιότητα, ορμονικά προβλήματα κ.α. επιδεινώνουν το πρόβλημα)
- Τρόπος ζωής (κακή διατροφή, τροφική δυσανεξία, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, κακή στάση σώματος, ψηλά τακούνια, στενά ρούχα, κάπνισμα, αλκοόλ, καφεΐνη)
- Θεραπείες γονιμότητας και γενικά η ορμονοθεραπεία
- Αντισυλληπτικά χάπια (προκαλούν πρηξίματα και κατακράτηση υγρών)
- Εγκυμοσύνη (είναι μια περίοδος μεγάλων ορμονικών αλλαγών και αύξησης βάρους)
- Έκθεση στον ήλιο (αύξηση ελευθέρων ριζών που δρουν επιβαρυντικά στον οργανισμό)
Σημεία που εντοπίζεται η κυτταρίτιδα:
Τα συνηθέστερα σημεία εμφάνισης της κυτταρίτιδας είναι:
- Οι γλουτοί
- Οι μηροί
- Τα γόνατα
- Η κάτω περιοχή των κάτω άκρων
- Η κοιλιά
- Τα άνω άκρα
Στάδια κυτταρίτιδας:
Πιέζουμε το δέρμα ανάμεσα στις παλάμες ή ανάμεσα στους δείκτες και αντίχειρες και εάν υπάρχει κυτταρίτιδα το δέρμα θα πάρει την όψη του φλοιού πορτοκαλιού με ή χωρίς πόνο (pinch test).
Ανάλογα με την φθορά που έχει υποστεί ο υποδόριος συνδετικός ιστός διακρίνουμε τα εξής στάδια της κυτταρίτιδας:
- Πρώτο στάδιο:
Το δέρμα σε αυτό το στάδιο φαίνεται απόλυτα υγιές, η χαρακτηριστική δε εμφάνιση της φλούδας του πορτοκαλιού δεν παρουσιάζεται στην όρθια στάση του ατόμου αλλά ούτε και στην ύπτια. Η διάγνωση γίνεται με το γνωστό τεστ και βγαίνει θετικό χωρίς την εμφάνιση πόνου. Στο στάδιο αυτό η θεραπεία της κυτταρίτιδας μπορεί να έχει καλά αποτελέσματα.
- Δεύτερο στάδιο:
Η κυτταρίτιδα είναι εμφανής όταν το άτομο είναι σε όρθια στάση, όχι όμως στην ύπτια. Στο διαγνωστικό τεστ, που είναι φυσικά θετικό, συνυπάρχει και πόνος. Μια πιο προσεκτική παρατήρηση μπορεί να αποκαλύψει σπασμένα φλεβίδια και δυσχρωμίες του δέρματος εξαιτίας αυτής της ρήξης. Μπορούν επίσης, πολύ εύκολα να δημιουργηθούν μώλωπες. Στο στάδιο αυτό η κατάσταση της κυτταρίτιδας μπορεί να έχει σημαντική βελτίωση με την εφαρμογή ιατρικών θεραπειών και αισθητικών περιποιήσεων.
- Τρίτο στάδιο:
Στο στάδιο αυτό η κυτταρίτιδα είναι εμφανής τόσο στην όρθια όσο και στην ύπτια θέση του ατόμου. Το δέρμα είναι ρυτιδωμένο και χαλαρό, γεμάτο σκληρά οζίδια, πολλές φορές με εκχυμώσεις, αιματώματα, με κατεστραμμένες τις ίνες του και πτώση στα σημεία εμφάνισης της κυτταρίτιδας. Η ολοκληρωτική θεραπεία στο στάδιο αυτό είναι αδύνατη, μπορεί όμως να υπάρξει κάποια βελτίωση. Η πλέον αποτελεσματική μέθοδος είναι η χειρουργική επέμβαση η οποία αποβλέπει στην απομάκρυνση του τοπικού πάχους.
*όταν το Pinch test είναι αρνητικό, δεν υπάρχει κυτταρίτιδα (στάδιο 0)
Θεραπεία της κυτταρίτιδας
Στη θεραπεία της κυτταρίτιδας θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τόσο οι αιτίες και οι παράγοντες που την προκαλούν όσο και το στάδιο στο οποίο αυτή βρίσκεται. Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζεται ότι ο έλεγχος της κυτταρίτιδας πρέπει να σχετίζεται με τον τρόπο ζωής του ατόμου, αφού αυτός θεωρείται ο κύριος ένοχος για την δημιουργία της. Η βελτίωση της φυσιολογίας του σώματος με τις αρχές της σωστής διατροφής, της κατάλληλης άσκησης και της καταπολέμησης του στρες σίγουρα θα επιφέρει βελτίωση σε πολλά οργανικά συστήματα και λειτουργίες. Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι για να επιτευχθεί το μέγιστο αποτέλεσμα, ο μόνος τρόπος είναι να χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα όλα τα μέσα που υπάρχουν για την θεραπεία της κυτταρίτιδας. Από την στιγμή που επιτευχθεί η εφαρμογή των κανόνων θεραπείας της κυτταρίτιδας στην καθημερινή πρακτική του ατόμου, έρχεται η φυσική ακολουθία των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων.
Τα κύρια σημεία της θεραπείας της κυτταρίτιδας είναι:
- Σωστές διατροφικές συνήθειες
- Αποτελεσματική άσκηση και φυσική δραστηριότητα
- Έλεγχος του άγχους
- Φροντίδα του δέρματος.
Αισθητική αντιμετώπιση κυτταρίτιδας
- Λιποδιαλυτική ή λεμφική μάλαξη
- Μέσα εφίδρωσης (πχ θερμοκουβέρτα, σάουνα κ.α)
- Μάσκες λάσπης ή φυκιών (με λιποδιαλυτικές και συσφικτικές ιδιότητες)
- Προϊόντα με συστατικά κατά της κυτταρίτιδας (πχ καφεΐνη, Guarana, εκχύλισμα αγκινάρας κ.α)
- Μηχανήματα αισθητικής (πρεσοθεραπεία, υπέρηχοι, ραδιοσυχνότητες, ενδοδερμία)
- Μεσοθέραπεια (ενέσιμη και μη)
- Λιποαναρρόφηση-Λιποπλαστική